Toelichting op de balans

Het saldo van de langlopende geldleningen is als volgt weer te geven:

Toelichting
De gemeente heeft de mogelijkheid voor de financieringsbehoefte gebruik te maken van langlopende leningen (€ 489 mln.) Deze hebben een gemiddeld rentepercentage van 1,5 %.  In 2020 zijn twee nieuwe fixed geldleningen aangetrokken van allebei € 20 mln. De rentepercentages zijn 0,364 % en 0,415 % en de looptijden 12 en 20 jaar. Door de geplande aflossingen is de positie aan geldleningen afgenomen met € 17,3 mln. We hebben € 40 mln. minder geldleningen aangetrokken dan begroot. Een nadere toelichting staat in de financieringsparagraaf.
Naast de langlopende geldleningen hebben we kortlopende kasgeldleningen € 50 mln. waar we gemiddeld ca. 0,5 % voor vergoed krijgen.
Hiernaast hebben we een zestal renteswaps lopen met een looptijd tot 2042 (3 maal), 2043, 2051 (twee maal) en 2052. Deze zijn  door ons afgesloten in de periode 2010-2012 om het risico van rentestijgingen af te dekken. Er is ultimo 2020 in totaal voor € 77 mln. aan kortlopende schulden via renteswaps omgevormd tot langlopende schulden met een vaste rente. Per 1 januari 2021 is de swap bij de ING afgelopen (€ 5 mln.) en resteert per saldo nog € 72 mln.

Toelichting renteswaps

Het gebruik van deze derivaten (o.a. renteswaps) is zo vormgegeven dat onder alle derivaten leningen liggen. De looptijden van de leningen worden afgestemd op de renteherzieningen van de swap. De beschikbaarheid van financiering voor gemeenten is door de goede kredietwaardigheid (gelijk aan Nederlandse staat) uitstekend. Daarmee is zij in staat de leningen onder de swap kortlopend te financieren en daarmee de liquiditeitspremies te minimaliseren. Over 2020 ontvingen we hiervoor gemiddeld 0,5 % vergoeding.

De regelgeving schrijft niet voor dat tegen marktwaardes in de jaarrekening gewaardeerd moet worden. Wel zijn in onderstaande tabel de derivaten nader uitgesplitst; de onderliggende kasgeldleningen zijn volgens de voorschriften onder de vlottende passiva gerubriceerd. Een renteswap heeft bij afsluiten een marktwaarde van € 0. Afhankelijk van ontwikkelingen in de marktrente kan zich gedurende de looptijd van een renteswap een (positieve of negatieve) marktwaarde ontwikkelen. De marktwaarde van de renteswaps zal echter aan het einde van de looptijd altijd weer teruglopen tot € 0. De theoretische marktwaarde van de renteswaps bedroeg ultimo 2020 -/- € 66 mln., nadelig  (ultimo 2019 was dit -/- € 53 mln.). De stijging wordt verklaard door de gedaalde rente. Deze marktwaarde is alleen van belang indien er sprake is van een bijstortverplichting, daarbij wordt een bedrag tot maximaal de marktwaarde ter zekerheid aan de tegenpartij in onderpand gegeven,  of als er voortijdig moet worden afgekocht. Omdat voor de gemeente geen bijstortverplichting geldt en er contractueel geen bijzondere ontbindende voorwaarden bestaan, is deze theoretische marktwaarde voor de gemeente niet relevant.

De actuele en extreem lage rentes leiden ertoe dat bijna alle in het verleden afgesloten leningen een hoger rentepercentage hebben dan in de huidige kapitaalmarkt gangbaar is.

Op basis van bovenstaande tabel is zichtbaar dat de te betalen rente voor de renteswaps hoger is dan de huidige marktrente. Dit leidt tot een negatieve marktwaarde van de renteswaps. Op de portefeuille zitten geen liquiditeitsrisico’s door margin calls, omdat deze contractueel zijn uitgesloten. De positie is effectief geweest in 2020.
In de tabel is zichtbaar dat ook een interest linked swap is afgesloten. Deze wijkt af van de gewone renteswaps. De te betalen rente op deze swap is niet vast maar is gekoppeld aan de pulse index van de Deutsche Bank. Bij dit derivaat is het renterisico gemaximaliseerd tot 4,9% via een renteplafond.
De externe rentelasten voor de opgenomen geldleningen (lang/ kort) bedragen in 2020 € 11,1 mln.(primair begroot € 11,2 mln.).