Toelichting op de balans

Toelichting
De op 30 januari 2020 door de raad vastgestelde nota reserves en voorzieningen is het kader. De specificatie van de bestemmingsreserves is opgenomen in de bijlage met een toelichting per reserve.
Het totaal van de bestemmingsreserves ultimo 2020 bedraagt € 139,7 mln. hetgeen een toename is van € 14,7 mln. ten opzichte van 2019. Er is € 34,7 mln. toegevoegd en € 20 mln. onttrokken.
De belangrijkste mutaties in de bestemmingsreserves betreffen:

• Reserve corona ontvangsten (nieuw): deze bestemmingsreserve is bij de Narap ingesteld. Hier is € 5,7 mln. toegevoegd (€ 1,5 mln. meer als bij de Narap). Het positieve verschil komt met name door activiteiten die zijn doorgeschoven van 2020 naar 2021.
• Actieplan perspectief op werk (nieuw): Hier is € 2 mln. in gestort en € 0,1 mln. uit onttrokken. De reserve is ingesteld bij de voorjaarsnota 2020.
• Regiodeal (nieuw): Hier is € 2,9 mln. in gestort. Deze reserve is ingesteld bij de voorjaarsnota 2020.
• Bodembeheer: Conform de begroting is er € 4,2 mln. toegevoegd. Voor de lasten die er zijn geweest in 2020 is er € 7,2 mln. onttrokken. Dit betreft een schoon en gezond leefklimaat.
• Dekking afschrijvingslasten: Betreft de dotatie (€ 0,6 mln.) aan de bestemmingsreserve afschrijvingslasten die is ingesteld om de afschrijvingslasten van investeringsprojecten (zodra ze gereed zijn) te dekken.
• Duurzaamheidsfonds: Het project loopt door tot en met 2024. In 2020 zijn volgens planning de lasten van € 0,9 mln. onttrokken voor de Zaanse Energie Agenda..
• Egalisatie begroting: Betreft de niet aangewende exploitatiebudgetten die aan de begroting van het nieuwe jaar worden toegevoegd. Met deze extra middelen wordt de uitvoering van de activiteiten en de bijbehorende lasten in het volgende begrotingsjaar gedekt. Dotatie en onttrekking vindt plaats conform besluitvorming bij de begroting.

• Investeringsfonds: Voeding van deze reserve met  € 1,5 mln. heeft  plaatsgevonden door algemene middelen volgens begroting (€ 0,9 mln.), reserve infrastructuur (€ 0,5 mln.). en verkoop van Vastgoed (€ 0,1 mln.). De onttrekking uit deze reserve in 2020 bedraagt  in totaal € 2 mln. Dit is voornamelijk voor de bereikbaarheidsdeal (€ 0,5 mln.), kwaliteit bestaande woningvoorraad (€ 0,5 mln.), werkplan verkeersveiligheid (€ 0,3 mln.) en sportpark Hoornse veld (€ 0,2 mln.)
• Transformatiefonds: Als gevolg van de wijziging in het BBV worden vanaf 2017 geen investeringen van maatschappelijk nut meer direct uit de exploitatiebegroting gedekt, maar op de balans geactiveerd. Dat heeft tot gevolg dat er (vooral) in de eerste jaren tijdelijk begrotingsruimte niet besteed blijft en in latere jaren een groter beslag wordt gedaan op de structurele begrotingsruimte. De vrijvallende begrotingsruimte 2020 (€ 8,3 mln.) is gedoteerd aan de reserve.
• Vooruitontvangen algemene uitkering: via de decembercirculaire 2020 zijn decentralisatieuitkeringen ontvangen voor € 4,1 mln. en de uitkeringen over 2019 zijn er in 2020 uit onttrokken (€ 4,4 mln.)

Van de materiële bestemmingsreserves van boven de € 5 mln. lichten wij de aard en reden toe per 31/12/2020:
Corona ontvangsten (€ 5,7 mln.): Het beschikbaar houden van de nog niet bestede ontvangen corona compensatie van het rijk en provincie voor het opvangen van corona gevolgen in 2021 en verder. Het bekostigen van te maken keuzes om Zaanstad vitaal uit de corona crisis te laten komen.
Bodembeheer (€ 12 mln.): De bodemreserve wordt gebruikt om langlopende bodemsaneringen en nazorgtrajecten uit te financieren. In de meicirculaire 2015 is een decentralisatie uitkering Bodem toegekend ter grootte van € 10,5 miljoen. Hier bovenop krijgt de gemeente in de meicirculaire 2016 over de periode 2016 t/m 2020 aanvullende middelen ten bedrage van € 5,4 miljoen als onderdeel van het covenant ‘Bodem en Ondergrond 2016-2020’. In de meicirculaire 2018 is er een aanvullend bodembudget beschikbaar gesteld van € 4,8 mln. De uitkering van dit bedrag door het Rijk wordt na publicatie administratief worden verwerkt en gerapporteerd in de bestuursrapportages. De looptijd is vooralsnog tot en met 2023.
Investeringsfonds (€ 52,4 mln.): In het collegeprogramma heeft het college opgenomen een Investeringsfonds in te stellen om investeringen beter tegen elkaar af te wegen en de financiële beheersing te versterken. De begrote toevoeging en onttrekking wordt onderbouwd in de bestuursrapportages en via losse besluiten.
Dekking afschrijvingslasten (€ 13,6 mln.) :Zodra de investeringen die via het investeringsfonds gedekt worden gereed zijn dan vindt overheveling plaats naar de bestemmingsreserve dekking afschrijvingslasten. De afschrijvingen worden dan gedekt door een vrijval uit deze bestemmingsreserve.
Transformatiefonds (€ 35 mln.): Dit is een bestemmingsreserve die gevoed wordt met de niet benutte exploitatielasten (begrotingsruimte) die is ontstaan als gevolg van het verplicht activeren van alle investeringen met maatschappelijk nut in de openbare ruimte. Het doel van het fonds is het bevorderen van de maatschappelijk gewenste (versnelde) realisatie van woningbouwlocaties. Uit het fonds worden bijdragen aan investeringen gedekt  indien aan de voorwaarden uit de financiële verordening is voldaan.