Veiligheid, handhaving en publieke dienstverlening

Portefeuillehouder(s): Hamming, Noordzij, Slegers

Programmadoelstelling en de rol van de gemeente

Zaanstad werkt samen met inwoners, ondernemers en partners aan een veilige en toekomstbestendige stad. Hierbij hanteren we een praktische doe-mentaliteit: niet wegkijken maar aanpakken waar nodig. We zijn actiegericht om misstanden te voorkomen én aan te pakken. We hebben oog voor de effecten van ontwikkelingen als verstedelijking, klimaatverandering en technologisering en passen onze werkwijze daarop aan. Voor inwoners en ondernemers biedt Zaanstad een niveau van dienstverlening dat aansluit bij hun behoefte en bij de ontwikkelingen in de stad. Met de digitalisering van de dienstverlening voldoen we aan de verwachting van inwoners dat producten en informatie altijd en overal kunnen worden opgehaald. Tegelijkertijd hebben we aandacht voor hen die niet digitaal mee kunnen, ook in het licht van de vergrijzing.

Terugblik en realisatie 2020

In 2020 werd corona een nieuwe prioriteit voor het hele programma Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH). Samen met onze ketenpartners hebben we flink ingezet op de gezondheid en veiligheid van de Zaankanters. In het coalitieakkoord is bij de opgave Veilige Stad de focus gelegd op ondermijning, het tegengaan van overlast en handhaving.

Om (corona)overlast tegen te gaan zijn bestuurlijke maatregelen toegepast. Denk hierbij aan gebiedsverboden, last onder dwangsommen voor drugs en samenscholingen en het alcoholverbod in Burgemeester In ’t Veldpark. Daarnaast hebben we in 2020 wielklemmen ingevoerd en zijn de boa’s uitgerust met bodycams. Ook is er een nieuw team gestart: wijkgerichte overlast. Zij brengen de herkomst van overlast in kaart. Die informatie helpt bij handhaving. Dit team zal zich ook bezig houden met de aanpak rondom woonfraude en drie andere thema’s op het gebied van ondermijnende criminaliteit.
Het tegengaan van overlast door jeugd is ook een prioriteit. Samen met ketenpartners zetten we in op preventie en repressie, zowel groepsgericht als op het individu. In 2020 zijn we gestart met de aanpak risicojongeren. Het doel van dit project is om te voorkomen dat Zaanse jongeren afglijden richting de ondermijnende jeugdcriminaliteit. Hierbij richten wij ons op de risicojongeren zelf, het gezin, de scholen en de digitale (leef)wereld van de jongeren.
We hebben beleid gemaakt om het dragen van gevaarlijke voorwerpen tegen te gaan (messenverbod). Ook hebben we het beleid aangepast ten aanzien van verblijfsontzeggingen. Daarnaast hebben we cameratoezicht toegepast op locaties waar dit nodig was voor de openbare orde. Dit was in 2020 het geval bij station Krommenie-Assendelft, ’t Veldpark en de Ringweg.
Ondanks corona hebben we flink aan de weg getimmerd met onze dienstverlening. In de zomer van 2020 is de geactualiseerde visie op dienstverlening vastgesteld. Het uitgangspunt van deze visie op dienstverlening is: ‘We willen behouden wat goed is en verbeteren wat nodig is.’ De geactualiseerde visie rust op drie pijlers:

Digitalisering
Maatwerk
Communicatie met inwoners en ondernemers

Sinds 1 januari 2020 moeten inwoners een afspraak maken voor een bezoek aan burgerzaken. Na wat opstartproblemen is dat prima verlopen. Vanwege de coronamaatregelen is voor een bezoek aan het archief tijdelijk ook een afspraak nodig. Daarnaast is de dienstverlening over alle producten en diensten waar mogelijk verschoven van fysiek naar digitaal. Ook het archief heeft extra ingezet op digitalisering van de meest geraadpleegde bronnen en is gestart met een chatservice om eenvoudige vragen snel te beantwoorden.
De website Zaanstad.nl is in 2020 twee keer zo vaak geraadpleegd als in 2019 (+700.000). Ook was er een forse toename van het aantal klantcontacten. Het telefoonverkeer liet een stijging zien van 45 procent. Dat zijn 70.000 telefoontjes. Ook werden er meer vragen gesteld via het contactformulier op de website. Het niveau van dienstverlening kwam door de forse toename van klantcontacten onder druk te staan.

Directe gevolgen corona
Corona werd een prioriteit in de veiligheid en handhaving, waarbij gezondheid en veiligheid het leidende kader was. Dit gebeurde op basis van de regionale noodverordening en later op basis van de Tijdelijke Wet Coronamaatregelen. We hebben samen met de ketenpartners ingezet op toezicht en handhaving van de coronamaatregelen. Dit gebeurde op basis van de regionale noodverordening en later op basis van de Tijdelijke Wet Coronamaatregelen. Dit betekende ook meer inzet op advisering in de Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland.
De coronamaatregelen hebben gevolgen gehad op de uitvoering van het VTH-programma. Dat geldt voor zowel de toezichts- en handhavingstaken op straat, als voor de taken op het gebied van kinderopvang, horeca, milieu, ruimtelijke ordening, (bestaande) bouw, monumenten, brandveiligheid, openbare ruimte en openbaar water.
Door de verschillende coronamaatregelen moesten we onze prioriteiten aanpassen. Zo hebben we tijdelijk minder ingezet op fietsenhandhaving en wielklemmen, en juist meer op het naleven van de anderhalvemeter-regel en groepsvorming. In overleg met de ondernemers hebben we bekeken welke bedrijfsvoering wél mogelijk was binnen de coronamaatregelen. Denk hierbij aan de uitbreiding van de terrassen.
Corona leverde ook beperkingen op in de werkwijze van toezicht en handhaving, waarbij de veiligheid en gezondheid van de inwoners en onze medewerkers centraal stond. Zo werd er terughoudend omgegaan met controles in woningen, tenzij er sprake was van noodzaak. Bijvoorbeeld vanwege een onveilige situatie. (zie verder prestatie 6.2.1.). Link opnemen

De dienstverlening is vanaf half maart sterk aangepast. We hebben daarbij steeds geprobeerd onze inwoners hiervan zo weinig mogelijk hinder te laten ondervinden. De openingstijden zijn aangepast en de dienstverlening is zo veel mogelijk verschoven van fysiek naar digitaal. Vergeleken met 2019 is het aantal bezoekers op het stadhuis bijna gehalveerd. Daarentegen is het aantal telefonische en digitale vragen flink toegenomen. Het aantal klachten is nagenoeg gelijk gebleven. Ook zijn er minder reisdocumenten verkocht. Veel verlopen reisdocumenten zijn niet vervangen. Overige producten en diensten zijn redelijk in lijn met de voorspelling. Om onder deze omstandigheden de dienstverlening op niveau te houden, hebben de medewerkers een stevige werkdruk ervaren.