Maatschappelijke ontwikkeling

Portefeuillehouder(s): Baerveldt, Groothuismink, Hamming, Mutluer, Noordzij, Slegers

Programmadoelstelling en de rol van de gemeente

Zaanstad wil een stad zijn waar iedereen zich thuis voelt: jong en oud, met welke afkomst of achtergrond dan ook. Bij de snelle ontwikkeling en verstedelijking van onze stad is het belangrijk te waarborgen dat oude én nieuwe wijken uitnodigen tot ontmoeting en actief meedoen. Zo is Zaanstad een stad waar jong en oud zich kunnen ontwikkelen, gezond en prettig samen leven.
De kracht van de Zaankanters is groot: iedereen kan bijdragen aan de dynamiek van de stad. De gemeente stimuleert en ondersteunt initiatieven van inwoners en verenigingen en vormt duurzame coalities met de betrokken inwoners en partners in de stad om samen te werken aan complexe opgaven. Ze faciliteert buurtcentra als plek voor ontmoeting en activiteiten. Zaanstad wil zich ook verder ontwikkelen tot een aantrekkelijke stad voor de (toekomstige) bewoners én bezoekers. Zaanstad bewaakt de leefbaarheid door oog te hebben voor goede en veelzijdige voorzieningen voor sport, cultuur en onderwijs. Ook kerken, moskeeën en andere maatschappelijke organisaties spelen daarbij een belangrijke rol. De gemeente werkt aan grotere kansengelijkheid door meer te sturen op het bereiken van de gewenste doelgroep, bijvoorbeeld door te differentiëren in aanpak per wijk.

Terugblik en realisatie 2020

Corona heeft een grote stempel gedrukt op het jaar 2020. Het virus had niet alleen impact op de gezondheid van onze inwoners, maar ook op de maatschappij Positief is dat we in veel wijken een sterke toename zagen van vrijwilligers en hulpinitiatieven. De sectoren cultuur, sport en onderwijs hebben laten zien dat ze heel flexibel zijn. Ondanks de soms ingrijpende coronamaatregelen, wisten zij voor de jeugd een mooi programma te maken. 2020 was het eerste jaar dat de Cultuurvisie van kracht was. De meeste thema’s bevinden zich daardoor nog in de voorbereidende of uitvoerende fase.
Ook was 2020 het jaar waarin Pact Poelenburg en Peldersveld werd gesloten. Een initiatief om kansenongelijkheid tussen wijken tegen te gaan. 24 organisaties zijn hierbij betrokken. Kinderen uit deze wijken zijn onevenredig hard getroffen door de coronamaatregelen. Deze zorgden voor een toename van onderwijsachterstanden, spanningen in huis en financiële problemen. Voor de wijkteams werd het lastiger om deze kinderen te bereiken.
In 2020 zijn de voor de volgende basisscholen nieuwe gebouwen opgeleverd en in gebruik genomen: De Hoeksteen in Krommenie; De Herman Gorter, locatie Burgemeester Smitstraat in Zaandam en Zaanplein in Zaandam. Voor het voortgezet onderwijs is in 2020 fase 2 van de renovatie van het Sint Michaël College afgerond (m.u.v. de renovatie van de aula, die in 2021 staat gepland).

Directe gevolgen corona
Het culturele leven in Zaanstad en de uitvoering van de plannen uit de Cultuurvisie en
Uitvoeringsagenda Cultuur zijn ingrijpend veranderd. Culturele instellingen moesten een deel van het jaar hun deuren sluiten of konden maar zeer beperkt publiek ontvangen. Zij hebben zich met grote flexibiliteit aan de coronamaatregelen aangepast en steeds nieuwe vormen bedacht om hun diensten te kunnen blijven leveren. SAIL, de Zomer van Monet 2021 en vele andere evenementen en culturele activiteiten zijn afgelast of uitgesteld. De hierdoor vrijgekomen middelen zijn voor een deel gebruikt om
de schade bij Zaanse culturele instellingen en verenigingen op te vangen. Waar mogelijk als cofinanciering bij regelingen van het Rijk of de Provincie.

Een aantal coronamaatregelen had grote invloed op sportbeoefening. Denk hierbij aan de sluiting van van sportaccommodaties, de beperkte groepsgrootte, het verbod op groepslessen en het onderscheid tussen sporten voor kinderen en volwassenen. Alle beperkende maatregelen zijn bij elke kabinetswijziging verwerkt in het Protocol Verantwoord Sporten. In 2020 waren er tien versies nodig.
Door corona is ook een aantal nieuwe zaken opgepakt. Voorbeelden hiervan zijn:
Samen met het Sportbedrijf hebben we een sportloket opgezet. Sportverenigingen kunnen hier terecht met coronavragen. En ook kunnen we zo meer sturing geven aan samenwerking en verbinding tussen de diverse verenigingen en verschillende takken van sport.
Het Sportbedrijf organiseerde in 2020 een Zomer-, Herfst- en Winter Experience om kinderen tot en met 17 jaar toch een kwalitatief hoogwaardig sport- en cultuuraanbod te kunnen bieden. Aanvullend resultaat bleek de gelegenheid voor onderling contact tussen verschillende verenigingen en organisaties.
We hebben het netwerk met sportverenigingen versterkt via het noodzakelijke coronacrisisoverleg.

Door corona zien we een toename van eenzaamheid en gemis aan contact. Daartegenover staan prachtige initiatieven van mensen om elkaar te helpen. Beeldbellen, telefonische doktersconsulten, bijzondere contacten op anderhalve meter: het bleek allemaal mogelijk. In 2021 nemen we een aantal van die ervaringen mee in de ontwikkeling van acties op het gebied van gezondheid en voor ouderen.
Ook de buurthuizen – en andere maatschappelijke initiatiefnemers –hebben veel te stellen gehad met de gevolgen van de coronacrisis. Het was moeilijk of soms zelfs onmogelijk, om activiteiten voor kwetsbare groepen te blijven organiseren of faciliteren. Onze inzet was dit jaar voor een belangrijk deel gericht op ondersteuning.