Onderhoud kapitaalgoederen

Beleidskader
De openbare ruimte bestaat uit kapitaalgoederen zoals wegen, groen en speelplaatsen, bruggen, kades, openbare verlichting en verkeersregelinstallaties. Eind 2017 is de nota onderhoud kapitaalgoederen openbare ruimte (2017/39232) door de raad vastgesteld. Deze nota bevat het beleidskader voor de gemeentelijke kapitaalgoederen in de openbare ruimte, zijnde de buitenruimte inclusief de ondergrondse infrastructuur. Deze nota wordt in 2021 herzien en daarbij wordt op basis van inspectiegegevens de onderhoudsachterstand herijkt. Naast de gemeentelijke overheid zijn diverse andere overheden beheerder van de openbare ruimte en hebben diverse bedrijven voorzieningen in de openbare ruimte staan.

Kwaliteitsniveau/onderhoudsniveau

De Kwaliteitscatalogus van CROW (kennisinstituut voor de openbare ruimte) deelt de technische kwaliteit van de openbare ruimte op in vijf categorieën (A+, A, B, C en D). Kwaliteitsniveau A staat voor een hoog kwaliteitsniveau en kwaliteitsniveau D staat gelijk aan het hebben van onderhoudsachterstanden; deze delen van de openbare ruimte hadden al vervangen moeten zijn.
Voor de komende jaren is de vervanging van de kwaliteitsniveaus C en D ingepland in het meerjareninvesteringsplan (MIP). De openbare ruimte in Zaanstad wordt ten aanzien van het aspect netheid op kwaliteitsniveau C onderhouden. De vervanging van de openbare ruimte gebeurt op het technisch noodzakelijke moment.

Staat van onderhoud van de openbare ruimte

In 2020 is in de begroting een investering opgenomen voor de vervanging van openbare ruimte van € 26,8 mln. Er is een bedrag van € 26,4 mln. tot besteding gebracht en dit is 98% van de budgetruimte. De onderbesteding van 2019 en het vervangingsprogramma 2020 is nagenoeg geheel tot besteding gebracht. Een toelichting op de bestedingen is in het programma 5 nader toegelicht.

In 2020 zijn de bestedingen op het gebied van wegen achtergebleven. Er  is in totaal 208.000 m² aan wegen vernieuwd. Een areaal van 307.000 m² moet jaarlijks worden vervangen om de onderhoudsachterstanden niet verder te laten toenemen.
Dit wordt vooral veroorzaakt doordat;

• bij herinrichtingen rekening is gehouden met het beleid ten aanzien van dijken, linten en paden. Met name op de Westzijde en de Herengracht te Zaandam, het Zuideinde en de J.J. Allanstraat te Westzaan zijn gebakken materialen gebruikt waardoor de herstrating duurder uitvalt;
• de uitvoering van werkzaamheden afhankelijk is van de beschikbaarheid van nutsbedrijven om noodzakelijke werkzaamheden uit te voeren en daarnaast zijn werkzaamheden opgeschoven vanwege gebiedsontwikkelingen en vanwege langdurende vergunningsprocedures

In 2020 zijn de onderhoudsachterstanden voor wegen met € 4 mln. toegenomen.

De toename aan onderhoudsachterstanden wordt deels gecompenseerd door hogere investeringen bij groen, speelplaatsen en civiele kunstwerken. Zo is op groen en speelplaatsen € 2,87 mln. meer besteed waardoor de onderhoudsachterstanden zijn ingelopen en is de vervanging van speelplaatsen naar voren gehaald. Bij groen is sprake van hogere investeringslasten voor de vervanging van bomen waarvoor tot nu toe onvoldoende dekking is binnen de bestaande budgetten. Ook de extra investeringen op openbare verlichting en verkeersregelinstallaties leiden tot een afname van de onderhoudsachterstanden van € 0,9 mln. bij civiele kunstwerken

Per saldo zijn de onderhoudsachterstanden in 2020 met € 1,6 mln. toegenomen.