Jaarlijks ontvangt Zaanstad volgens een bepaald verdeelstelsel een uitkering uit het Gemeentefonds. De uitkering is bestemd voor de bekostiging van autonome taken van de gemeente. Het verdeelstelsel is opgenomen in de Financiële verhoudingswet. In de verdeling wordt rekening gehouden met onderlinge verschillen in kosten waarmee de gemeenten te maken hebben en met de draagkracht van de gemeenten (de belastingcapaciteit). De omvang van het gemeentefonds is gekoppeld aan de ontwikkeling van de rijksuitgaven. Karakteristiek voor de algemene uitkering is dat elke gemeente vrij is in de besteding van het geld. |
|---|
Realisatie
Het jaar 2020 stond voor een groot deel in het teken van de herijking van het verdeelmodel van de algemene uitkering. Het duurde langer dan gedacht om goede modellen en verklaringen van afwijkingen te vinden. Dat leidde in eerste instantie tot uitstel naar 2022. Aan het eind van het 2020 heeft het ministerie van BZK kenbaar gemaakt dat de invoering van de herijking is doorgeschoven naar 2023.
Het doel van de herijking van de verdeling van het gemeentefonds is drieledig.
• Gemeenten op basis van hun structuurkenmerken, zoals gemeentegrootte, sociale structuur, centrumfunctie, in een gelijkwaardige financiële uitgangspositie brengen.
• De verdeling eenvoudiger maken.
• De verdeling beter aan laten sluiten bij de werkelijke uitgaven van de gemeenten.
De eerste uitkomsten van de herijking laten een positief beeld zien voor Zaanstad. Het is echter nog onzeker of dit ook zo blijft. Naar aanleiding van de adviesaanvraag bij de Raad Openbaar Bestuur (ROB) en de toelichtende vragen die de ROB hierbij heeft gesteld, wordt het onderzoek naar het nieuwe model uitgebreid. De invoering is nog steeds voorzien in 2023. Bij de invoering wordt ook een ingroeimodel geïntroduceerd. De eventuele voordelen worden dus niet direct in het eerste jaar van invoering zichtbaar.
Daarnaast is dit jaar via de algemene uitkering veel van de coronacompensatie ontvangen.